前 言

གླེང་གཞི།

　　青山不墨千秋画，流水无弦万古琴。1951年5月23日，中央人民政府和西藏地方政府签订了《中央人民政府和西藏地方政府关于和平解放西藏办法的协议》，自此西藏人民永远摆脱了帝国主义的侵略和羁绊，在中华人民共和国各民族团结平等友爱的大家庭中，走上了团结、进步、发展的光明大道，同祖国各族人民一起进入了社会主义革命和社会主义建设新时期。

　　和平解放70年，在中国共产党领导下，西藏实现了历史上最广泛最深刻的社会变革，百万农奴翻身解放，成为国家和社会主人。在中央关怀和全国人民大力支持下，西藏人民团结奋斗，把贫穷落后的旧西藏建设成了经济文化繁荣、社会全面进步、生态环境良好、人民生活幸福的新西藏。西藏和平解放70年的丰功伟业，为伟大祖国开启全面建设社会主义现代化国家新征程增添了厚重贺礼。

　　党的十八大以来，在以习近平同志为核心的党中央坚强领导下，西藏各项事业取得了举世瞩目的伟大成就，一个团结富裕文明和谐美丽的西藏巍然屹立于世界之巅。

　　在西藏和平解放70周年之际，谨以此展向伟大祖国致敬，祝愿西藏再创辉煌，祝福祖国繁荣富强！

　　མ་བྲིས་སྔོ་ལྗང་རི་བོ་ཇི་སྲིད་རིས། །རྒྱུད་མེད་ཆུ་མོའི་ཤངས་སྒྲ་སྐལ་བརྒྱའི་དབྱངས། །༡༩༥༡ལོའི་ཟླ༥པའི་ཚེས༢༣ཉིན། ཀྲུང་དབྱང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས《ཀྲུང་དབྱང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་བོད་ཀྱི་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གཉིས་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་འབྱུང་ཐབས་སྐོར་གྱི་གྲོས་མཐུན》ལ་མིང་རྟགས་བཀོད། དེ་ནས་བཟུང་བོད་མི་དམངས་རྣམས་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་བཙན་འཛུལ་དང་འཆིང་ཐག་ལས་ནམ་ཡང་བྲལ་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་མཐུན་སྒྲིལ་དང་། འདྲ་མཉམ། མཛའ་བརྩེ། མཉམ་ལས་བཅས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་པོའི་ནང་མཐུན་སྒྲིལ་དང་། ཡར་ཐོན། འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ཀྱི་འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་ལམ་ཆེན་ཐོག་བསྐྱོད་དེ། མེས་རྒྱལ་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་དང་མཉམ་དུ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་གསར་བརྗེ་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་དུས་སྐབས་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད།

　　ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ༧༠རིང་། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་དབུ་ཁྲིད་འོག བོད་འདི་ཉིད་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཆེས་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་ཆེས་གཏིང་ཟབ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་ཞིང་། ཞིང་བྲན་ཁྲི་ཚོ་བརྒྱར་ཡར་ལངས་བཅིངས་འགྲོལ་ཐོབ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདག་པོར་གྱུར། ཀྲུང་དབྱང་གི་ཐུགས་ཁུར་དང་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་འོག བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་མཐུན་སྒྲིལ་འབད་འཐབ་བྱས་ཏེ་དབུལ་ཕོངས་རྗེས་ལུས་ཀྱི་བོད་ལྗོངས་རྙིང་པ་དེ་དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གནས་དར་རྒྱས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཡར་ཐོན། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཟང་བ། མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་བདེ་སྐྱིད་བཅས་ཡིན་པའི་བོད་ལྗོངས་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཡོད། བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ༧༠འཁོར་བའི་བླ་ན་མེད་པའི་མཛད་རྗེས་འདིས་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་རྒྱང་སྐྱོད་ཀྱི་ལམ་བུ་གསར་པ་སྒོ་འབྱེད་པར་ལག་རྟགས་ཆེན་པོ་ཕུལ།

　　ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན་དུ། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་འགྱུར་མེད་སྟོབས་ལྡན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་འོག བོད་ཀྱི་བྱ་གཞག་ཁག་ལ་འཛམ་གླིང་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་དོ་སྣང་བྱེད་པའི་གྲུབ་འབྲས་རླབས་པོ་ཆེ་ཐོབ་ནས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་། འབྱོར་ཕྱུག ཤེས་དཔལ། ཞི་མཐུན། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་བཅས་ཀྱི་བོད་ལྗོངས་ཤིག་འཛམ་གླིང་གི་ཡངས་རྩེར་འགྱིང་ངེར་ལངས་བཞིན་ཡོད།

　　བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ༧༠འཁོར་བའི་དུས་འདིར། འགྲེམས་སྟོན་འདིས་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་ལ་གུས་འདུད་ཞུས་ཏེ་བོད་ལ་སླར་ཡང་འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་བྱས་རྗེས་འཇོག་རྒྱུ་དང་། མེས་རྒྱལ་སྟོབས་འབྱོར་མངའ་ཐང་རྒྱས་པ་ཡོང་བའི་སྨོན་འདུན་ཞུ།

第一单元  和平解放前西藏与祖国的关系

ལེ་ཚན་དང་པོ། བོད་དང་མེས་རྒྱལ་གནའ་ནས་མ་བུའི་འབྲེལ། །ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་ལོ་རྒྱུས་གདམ་ག་ལགས། །

　　中国是一个统一多民族国家，一部中国史，就是一部各民族交融汇聚成多元一体中华民族的历史，就是各民族共同缔造、发展、巩固统一的伟大祖国的历史。中华民族是命运共同体，我们辽阔的疆域是各民族共同开拓的，我们悠久的历史是各民族共同书写的，我们灿烂的文化是各民族共同创造的，我们伟大的精神是各民族共同培育的。

　　西藏自古以来就是中国不可分割的一部分，藏族是中华民族命运共同体的一员，西藏的命运始终与祖国大家庭紧密相连。自13世纪元朝将西藏纳入中央政府行政管辖起，历代中央政权都对西藏实施有效的行政管辖。

　　ཀྲུང་གོ་ནི་གཅིག་གྱུར་གྱི་མི་རིགསས་མང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། ཀྲུང་གོའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་མི་རིགས་ཁག་འདྲེས་ནས་སྣ་མང་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་དང་། མི་རིགས་ཁག་གིས་ཐུན་མོང་ཐོག་གསར་གཏོད་དང་། འཕེལ་རྒྱས། སྲ་བརྟན་གཅིག་གྱུར་བཅས་ཀྱི་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་རེད། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ནི་ལས་དབང་གཅིག་མཐུན་གྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། ང་ཚོའི་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་མངའ་ཁོངས་ནི་མི་རིགས་ཁག་གིས་ཐུན་མོང་ཐོག་གསར་འབྱེད་བྱས་པ་དང་། ང་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་རིང་པོ་ནི་མི་རིགས་ཁག་གིས་ཐུན་མོང་དུ་བྲིས་པ། ང་ཚོའི་འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་རིག་གནས་ནི་མི་རིགས་ཁག་གིས་ཐུན་མོང་ཐོག་གསར་དུ་གཏོད་པ། ང་ཚོའི་རླབས་ཆེན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་ནི་མི་རིགས་ཁག་གིས་ཐུན་མོང་དུ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་པ་ཞིག་རེད།

བོད་འདི་ཉིད་གནའ་སྔ་མོ་ནས་ཀྲུང་གོའི་ཁ་བྲལ་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་རིགས་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པའི་ཁོངས་མི་ཞིག་ཡིན་པས། བོད་ཀྱི་ལས་དབང་དེ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མེས་རྒྱལ་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་པོ་དང་འབྲལ་མེད་དམ་ཟབ་ཏུ་འབྲེལ་ཡོད། དུས་རབས༡༣པའི་ཡོན་རྒྱལ་རབས་ནས་བོད་འདི་ཉིད་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་བདག་སྐྱོང་བྱེད་ཁོངས་སུ་བཅུག་པ་དང་། ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་རིམ་བྱུང་ཚང་མས་བོད་ལ་སྲིད་འཛིན་གྱི་བདག་སྐྱོང་ནུས་ལྡན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

第二单元 社会制度实现伟大飞跃

ལེ་ཚན་གཉིས་པ། ལུགས་རྙིང་རྩ་གཏོར་བཙན་བཟུང་ཕྱིར་འབུད་ཆེད། །མཁས་མཛངས་ལམ་ལས་ཞི་བའི་གྲོས་མཐུན་བཞག །

　　一、和平解放前的西藏社会制度

　　 གཅིག ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་མ་བཏང་གོང་གི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལམ་ལུགས།

　　1951年和平解放前，西藏处于神权和政权相结合的政教合一的封建农奴制度。上层僧侣、贵族领主和旧西藏地方政府，从精神和政治上对人民实行统治和压迫。在帝国主义势力侵略下，亲帝分子勾结外国势力，妄图把西藏从中国分裂出去。

　　༡༩༥༡ལོར་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་མ་བཏང་གོང་། བོད་འདི་ཉིད་ལྷ་དབང་དང་སྲིད་དབང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་བཀས་བཀོད་རྒྱུན་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་སུ་གནས་ཏེ། མཐོ་རིམ་གྲྭ་བཙུན་དང་། སྐུ་དྲག མངའ་བདག་དང་བོད་ལྗོངས་རྙིང་པའི་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་བཅས་ཀྱིས་བསམ་པ་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོག་ནས་མི་དམངས་ལ་དབང་སྒྱུར་དང་གཉའ་གནོན་བྱེད་པ་དང་། བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་བཙན་འཛུལ་འོག བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ལ་སྙིང་ཉེ་བ་ཚོས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་དང་ངན་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་བོད་འདི་ཉིད་ཀྲུང་གོ་ནས་ཁ་ཕྲལ་གཏོང་རྒྱུའི་རེ་ངན་བཅངས།

　　二、中央决定和平解放西藏

　　གཉིས། ཀྲུང་དབྱང་གིས་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུའི་ཐག་བཅད་པ།

　　1949年10月1日，中华人民共和国成立。毛主席和党中央作出了和平解放西藏的方针和决策。随即进行了政治、军事部署，开展西藏社会历史调查，积极做和平争取工作。但是在帝国主义势力干预下西藏地方政府负隅顽抗，人民解放军发起昌都战役，迫使西藏地方政府放下幻想，接受和平谈判的倡议。

　　༡༩༤༩ལོའི་ཟླ༡༠ཚེས༡ཉིན་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས། མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་དང་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུའི་བྱེད་ཕྱོགས་དང་ཐབས་ཇུས་འདོན་གནང་མཛད་དེ། འཕྲལ་མར་ཆབ་སྲིད་དང་དམག་དོན་གྱི་ཇུས་བཀོད་བཤམས་ཤིང་། བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལོ་རྒྱུས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ་དང་། ཞི་བདེ་བརྩོན་ལེན་གྱི་ལས་དོན་ཧུར་ཐག་སྤེལ། འོན་ཀྱང་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་ཐེ་གཏོགས་འོག་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་འགོག་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པར་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་གིས་ཆབ་མདོའི་གཡུལ་འགྱེད་བྱས་པས་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ལ་སྟོང་བསམ་དོར་ནས་ཞི་བའི་གྲོས་མོལ་བྱ་རྒྱུའི་གྲོས་འགོ་དང་ལེན་མི་བྱེད་ཐབས་མེད་བཟོས།

　　（一）制定和平谈判的政策

　　1950年3月，西南局起草了《对西藏各种政策的初步意见》。5月，拟定了同西藏当局进行谈判的“四项条件”上报中央。

　　西南局根据中央指示，对四项条件进行了调整扩充，形成了与西藏地方政府进行和平谈判的十项条件。其内容是：

　　(1)西藏人民团结起来，驱逐英美帝国主义侵略势力出西藏，西藏人民回到中华人民共和国祖国的大家庭来。

　　(2)实行西藏民族区域自治。

　　(3)西藏现行各种政治制度维持原状，概不变更。达赖活佛之地位及职权不予变更。各级官员照常供职。

　　(4)实行宗教自由，保护喇嘛寺庙，尊重西藏人民的宗教信仰和风俗习惯。

　　(5)维持西藏现行军事制度不予变更，西藏现有军队成为中华人民共和国国防武装之一部分。

　　(6)发展西藏民族的语言文字和学校教育。

　　(7)发展西藏的农牧工商业，改善人民生活。

　　(8)有关西藏的各项改革事宜，完全根据西藏人民的意志，由西藏人民及西藏领导人员采取协商方式解决。

　　(9)对于过去亲英美和亲国民党的官员，只要他们脱离与英美帝国主义和国民党的关系，不进行破坏和反抗，一律继续任职，不咎既往。

　　(10)中国人民解放军进入西藏，巩固国防。人民解放军遵守上列各项政策。人民解放军的军费完全由中央人民政府供给。人民解放军买卖公平。

　　上述十条，为西藏“和平解放”的最终实现奠定了政策基础，也构成中央争取和平解放西藏的方针和具体条款。

　　（二）西藏爱国上层拥护和强烈要求解放西藏

　　1949年10月1日，羁留青海的第十世班禅额尔德尼·确吉坚赞，即致电毛泽东主席、朱德总司令，请求中央“速发义师、解放西藏、肃清反动分子、驱逐帝国主义、巩固西南国防”。班禅行辕为早日解放西藏献计献策。

　　1950年2月，西康藏族知名人士甘孜白利寺格达活佛（དགེ་རྟག་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་གྲགས་པ་མཐའ་ཡས,1902-1950年）、康北玉隆地区大头人夏克刀登（1900—1960年）、康南巨商邦达多吉（1905-1974年）等人派代表到北京，向中央人民政府表示全力支援人民解放军进军西藏。

　　（三）派出四批人员进行劝和工作

　　为了争取和平解放西藏，中央人民政府和解放军进藏各部队通过各种渠道，同西藏地方当局进行接触，开展了政治争取工作。

　　（1）1950年2月，派出藏族干部张竞成等人，携带青海省人民政府副主席廖汉生致达赖喇嘛和达扎摄政的信件入藏联络。

　　（2）1950年2月24日，派出与西藏上层有良好关系的汉族僧人志清法师赴藏劝说。到达德格后，因金沙江被藏军封闭而受阻。

　　（3）1950年5月，西北局组成以青海塔尔寺当才·土登诺布活佛（按：其为十四世达赖喇嘛长兄，1922-2008年）为团长、另两位活佛为副团长的寺院劝和团赴藏。他们于进藏途中被西藏当局黑河总管扣留。随后，当才活佛叛投西藏分裂集团，另两名活佛行动受限。随行干部迟玉锐等人被软禁，直至1951年初才被放出。

　　（4）1950年7月，西康省人民政府副主席、甘孜白利寺格达活佛自愿赴藏，沿途宣传中央政策，积极开展劝说工作。7月24日格达抵昌都后，即被西藏地方政府阻限。8月22日，在昌都遇害身亡。

　　三、实施昌都战役以战促和

　　གསུམ། ཆབ་མདོར་གཡུལ་འགྱེད་ཀྱིས་དམག་འཐབ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞི་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

　　在劝说和争取无效的情况下，人民解放军发起昌都战役，于1950年10月19日，解放了西藏东部重镇昌都。昌都战役粉碎了帝国主义和西藏地方当局企图阻止人民解放军进军西藏的阴谋，为和平解放西藏奠定了基础。

　　ཁ་ཏ་བསླབ་བྱ་དང་ཚུར་འགུག་བྱེད་མ་ཐུབ་པའི་གནས་ཚུལ་འོག མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་གིས་ཆབ་མདོའི་གཡུལ་འགྱེད་བྱས་པ་དང་། ༡༩༥༠ལོའི་ཟླ༡༠པའི་ཚེས༡༩ཉིན་བོད་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་གྲོང་རྡལ་གཙོ་གྲས་ཆབ་མདོར་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་། ཆབ་མདོའི་གཡུལ་འགྱེད་ཀྱིས་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་དང་བོད་ས་གནས་དབང་འཛིན་པས་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་བོད་དུ་དཔུང་འཇུག་བྱེད་པར་བཀག་འགོག་བྱེད་པའི་ལྐོག་གཡོ་ཐལ་བའི་རྡུལ་དུ་བརླགས་ནས་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུར་རྨང་གཞི་བཏིང་།

　　四、签订和平解放西藏协议

　　 བཞི། བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་འབྱུང་ཐབས་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་ལ་མིང་རྟགས་བཀོད་པ།

　　在中央和平解放西藏政策感召下，通过耐心工作和各方面的努力，签订了《中央人民政府和西藏地方政府关于和平解放西藏办法的协议》，并得到十四世达赖和十世班禅的拥护。人民解放军认真执行“协议”，排除千难万险，进驻西藏，把五星红旗插到喜马拉雅山上。

　　ཀྲུང་དབྱང་གིས་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འབོད་སྐུལ་འོག ངང་རྒྱུད་རིང་པོའི་ལས་ཀ་དང་ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ཀྱི་འབད་བརྩོན་ལ་བརྟེན་ནས《ཀྲུང་དབྱང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་བོད་ཀྱི་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གཉིས་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་འབྱུང་ཐབས་སྐོར་གྱི་གྲོས་མཐུན》ལ་མིང་རྟགས་བཀོད་པ་དང་འབྲེལ་ཏཱ་ལའི་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་དང་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པའི་བརྩི་བཀུར་ཡང་ཐོབ། མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་གིས“གྲོས་མཐུན”ལག་བསྟར་ནན་ཏན་བྱས་ནས། དཀའ་ཉེན་སྣ་ཚོགས་ཁྱད་བསད་ཀྱིས་བོད་དུ་བཅའ་སྡོད་བྱས་ཏེ་སྐར་ལྔའི་དར་དམར་རི་བོ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྩེར་བཙུགས།

《中央人民政府和西藏地方政府关于和平解放西藏办法的协议》

（一九五一年五月二十三日）

　　西藏民族是中国境内具有悠久历史的民族之一，与其他许多民族一样，在伟大祖国的创造与发展过程中，尽了自己的光荣的责任。但在近百余年来，帝国主义势力侵入了中国，因此也就侵入了西藏地区，并进行了各种的欺骗和挑拨。国民党反动政府对于西藏民族，则和以前的反动政府一样，继续行使其民族压迫和民族离间的政策，致使西藏民族内部发生了分裂和不团结。而西藏地方政府对于帝国主义的欺骗和挑拨没有加以反对，对伟大的祖国采取了非爱国主义的态度。这些情况使西藏民族和西藏人民陷于奴役和痛苦的深渊。一九四九年中国人民解放战争在全国范围内取得了基本的胜利，打倒了各民族的共同的内部敌人--国民党反动政府，驱逐了各民族的共同的外部敌人--帝国主义侵略势力。在此基础之上，中华人民共和国和中央人民政府宣布成立。中央人民政府依据中国人民政治协商会议通过的共同纲领，宣布中华人民共和国境内各民族一律平等，实行团结互助，反对帝国主义和各民族内部的人民公敌，使中华人民共和国成为各民族友爱合作的大家庭。在中华人民共和国各民族的大家庭之内，各少数民族聚居的地区实行民族的区域自治，各少数民族均有发展其自己的语言文字，保持或改革其风俗习惯及宗教信仰的自由，中央人民政府则帮助各少数民族发展其政治、经济和文化教育的建设事业。自此以后，国内各民族除西藏及台湾区域外，均已获得解放。在中央人民政府统一领导和各上级人民政府直接领导之下，各少数民族均已充分享受民族平等的权利，并已经实行或正在实行民族的区域自治。为了顺利地清除帝国主义侵略势力在西藏的影响，完成中华人民共和国领土和主权的统一，保卫国防，使西藏民族和西藏人民获得解放，回到中华人民共和国大家庭中来，与国内其他各民族享受同样的民族平等的权利，发展其政治、经济、文化教育事业，中央人民政府于命令人民解放军进军西藏之际，通知西藏地方政府派遣代表来中央举行谈判，以便订立和平解放西藏办法的协议。一九五一年四月下旬西藏地方政府的全权代表到达北京。中央人民政府当即指派全权代表和西藏地方政府的全权代表于友好的基础上举行了谈判。谈判结果，双方同意成立本协议，并保证其付诸实行。

　　（一）西藏人民团结起来，驱逐帝国主义侵略势力出西藏，希望人民回到中华人民共和国祖国大家庭中来。

　　（二）西藏地方政府积极协助人民解放军进入西藏，巩固国防。

　　（三）根据中国人民政治协商会议共同纲领的民族政策，在中央人民政府统一领导之下，西藏人民有实行民族区域自治的权利。

　　（四）对于西藏的现行政治制度，中央不予变更。达赖喇嘛的固有地位及职权，中央亦不予变更。各级官员照常供职。

　　（五）班禅额尔德尼的固有地位及职权，应予维持。

　　（六）达赖喇嘛和班禅额尔德尼的固有地位及职权，系指十三世达赖喇嘛与九世班禅额尔德尼彼此和好相处时的地位及职权。

　　（七）实行中国人民政治协商会议共同纲领规定的宗教信仰自由的政策，尊重西藏人民的宗教信仰和风俗习惯，保护喇嘛寺庙。寺庙的收入，中央不予变更。

　　（八）西藏军队逐步改编为人民解放军，成为中华人民共和国国防武装的一部分。

　　（九）依据西藏的实际情况，逐步发展西藏民族的语言、文字和学校教育。

　　（十）依据西藏的实际情况，逐步发展西藏的农牧工商业，改善人民生活。

　　（十一）有关西藏的各项改革事宜，中央不加强迫。西藏地方政府应自动进行改革，人民提出改革要求时，得采取与西藏领导人员协商的方法解决之。

　　（十二）过去亲帝国主义和亲国民党的官员，只要坚决脱离与帝国主义和国民党的关系，不进行破坏和反抗，仍可继续供职，不究既往。

　　（十三）进入西藏的人民解放军遵守上列各项政策，同时买卖公平，不妄取人民一针一线。

　　（十四）中央人民政府统一处理西藏地区的一切涉外事宜，并在平等、互利和互相尊重领土主权的基础上，与邻邦和平相处，建立和发展公平的通商贸易关系。

　　（十五）为保证本协议之执行，中央人民政府在西藏设立军政委员会和军区司令部，除中央人民政府派去的人员外，尽量吸收西藏地方人员参加工作。

　　参加军政委员会的西藏地方人员，得包括西藏地方政府及各地区、各主要寺庙的爱国分子，由中央人民政府指定的代表与有关各方面协商提出名单，报请中央人民政府任命。

　　（十六）军政委员会、军区司令部及入藏人民解放军所需经费，由中央人民政府供给。西藏地方政府应协助人民解放军购买和运输粮秣及其他日用品。

　　（十七）本协议于签字盖章后立即生效。

　　五、以最大诚意和耐心执行协议

　　 ལྔ། ངང་རྒྱུད་རིང་ལ་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་སྒོ་ནས་གྲོས་མཐུན་ལག་བསྟར་བྱས་པ།

　　和平解放后，进藏部队模范执行党的民族、宗教政策，积极开展上层统战工作，争取上层大多数，特别是实行团结十四世达赖及西藏上层集团政策，团结和壮大爱国力量，孤立和打击一小撮亲帝分裂分子，做好群众工作，为全面实施“十七条”协议而努力。

　　ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་རྗེས། བོད་སྐྱོད་དཔུང་སྡེས་ཏང་གི་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་སྲིད་ཇུས་མིག་དཔེའི་ངང་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་ཏེ་མཐོ་རིམ་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ལས་དོན་ཧུར་ཐག་སྤེལ་ནས་མཐོ་རིམ་མང་ཆེ་བ་བརྩོན་ལེན་བྱས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཏཱ་ལའི་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་དང་དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་ཚོགས་པར་མཐུན་སྒྲིལ་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་གྱིས་རྒྱལ་གཅེས་སྟོབས་ཤུགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་བ་དང་། བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཁ་བྲལ་པ་ཆེས་ཉུང་ཤས་གྲོགས་མེད་ཁེར་རྐྱང་དུ་བཞག་པ་དང་རྡུང་རྡེག་བཏང་བ། མང་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་པ་བཅས་བྱས་ནས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱ་ཆེད་འབད་བརྩོན་བྱས་ཡོད།

　　六、彻底平息叛乱进行民主改革

　　དྲུག ངོ་ལོག་ཟིང་འཁྲུག་ལྷིང་འཇགས་བཏང་བ་དང་དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བཏང་བ།

　　1959年3月，在外国势力支持下，西藏反动上层发动了全面武装叛乱。中央人民政府依靠西藏人民，坚决平息武装叛乱，分情况、分步骤进行民主改革，彻底废除了西藏政教合一的封建农奴制。

　　ཕྱི་རྒྱལ་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག ༡༩༥༩ལོའི་ཟླ༣པར་བོད་ཀྱི་ལོག་སྤྱོད་མཐོ་རིམ་གྱིས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དྲག་པོའི་ངོ་ལོག་ཟིང་འཁྲུག་བསླངས། ཀྲུང་དབྱང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་མི་དམངས་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཐག་གཙང་བཅད་ཀྱིས་དྲག་པོའི་ངོ་ལོག་ཟིང་འཁྲུག་ལྷིང་འཇགས་བཏང་ཐོག གནས་ཚུལ་དང་གོམ་རིམ་ཕྱེ་ནས་དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བཏང་སྟེ། བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་བཀས་བཀོད་རྒྱུན་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་མེད་པར་མཐར་ཕྱིན་པ་བཟོས།

　　七、走上社会主义道路人民当家作主

　　བདུན། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ཆེན་ཐོག་བསྐྱོད་ནས་མི་དམངས་ཀྱིས་རང་ཁྱིམ་རང་བདག་བྱས་པ།

　　从西藏民主改革、建立地方人民民主政权和1965年西藏自治区成立以来，西藏人民获得了平等参与管理国家事务的权利，成为管理西藏地方社会事务、主宰自己命运的主人，成为社会物质财富、精神财富的创造者和享有者。

　　བོད་ལ་དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བཏང་བ་དང་། ས་གནས་ཀྱི་མི་དམངས་དམངས་གཙོའི་སྲིད་དབང་བཙུགས་པ། ༡༩༦༥ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་པ་བཅས་ནས་བཟུང་། བོད་མི་དམངས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་འདྲ་མཉམ་ངང་ཐེ་ཞུགས་དང་བདག་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ཁེ་དབང་ཐོབ་ནས། བོད་ས་གནས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལས་དོན་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་དབང་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བའི་བདག་པོར་གྱུར་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་པོའི་རྒྱུ་ནོར་དང་བསམ་པའི་རྒྱུ་ནོར་གསར་སྐྲུན་བྱེད་མཁན་དང་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་དུ་གྱུར།

　　（一）各级人民政府和西藏自治区的成立

　　西藏的民主改革结束了“政教合一”的封建农奴制度，按照中国宪法和“十七条”协议，西藏人民成为国家主人，享有法律规定的一切政治权利。

　　（二）西藏藏族干部迅速成长

　　1965年自治区成立初期，全区只有7600多名少数民族干部；截至2015年，在西藏自治区干部队伍中，藏族和其他少数民族干部占70.95%，其中县乡两级领导班子中，藏族和其他少数民族占70.13%。西藏自治区历届人民代表大会常务委员会主任和人民政府主席由藏族公民担任。

　　（三）西藏乡、县选举情况

　　至1965年，西藏乡县选举工作完成。54个县召开了第一届人民代表大会，选出了正副县长，建立了县人民委员会，选出了人民代表大会代表。

　　（四）划时代的变革

　　西藏的民主改革是西藏历史上划时代的变革，体现了西藏社会进步的要求和西藏人民的根本愿望。新西藏第一代工人、医生、飞行员、科技工作者、艺术家、社会管理者等等茁壮成长，成为新西藏的建设者

第三单元 经济社会实现伟大飞跃

ལེ་ཚན་གསུམ་པ། མེས་རྒྱལ་འཕེལ་བགྲོད་ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོའི་ཁྲོད། །བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གྲུ་གཟིངས་མཆོང་བཞིན་བསྐྱོད། །

　　一、70年来经济实现跨越式发展

　　གཅིག ལོ༧༠ཡི་རིང་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལ་མཆོང་སྐྱོད་ལྟ་བུའི་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ།

　　西藏自治区地区生产总值1951年为1.29亿元，2020年西藏地区生产总值突破达到1900亿元。人民生活水平全面提高，2020年城乡居民人均可支配收入分别达到41156元、14598元，分别增长10%和12.7%，增速位居全国前列。基础设施建设不断完善，特色产业发展势头良好。

　　བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང༡༩༥༡ལོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར༡.༢༩ཡིན་པ་དང་། ༢༠༢༠ལོར་བོད་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར༡༩༠༠ལས་བརྒལ་བ་དེ་སྔ་ཕྱིའི་བསྡུར་གྲངས༧.༨%འཕར་ཡོད། མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གོང་མཐོར་ཕྱིན་ཞིང་། ༢༠༢༠ལོར་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་སྒོར༤༡༡༥༦དང་སྒོར༡༤༥༩༨ཡིན་ཞིང་། སོ་སོར༡༠%དང༡༢.༧%འཕར་ནས་འཕར་ཚད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་བདུན་གྲལ་དུ་སླེབས། རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ཟམ་མི་ཆད་པར་འཐུས་ཚང་དུ་སོང་བ་དང་། ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་གོང་འཕེལ་གྱི་རྣམ་པ་ཇེ་བཟང་དུ་ཕྱིན་ཡོད།

　　二、70年来社会实现历史性进步

　　གཉིས། ལོ༧༠ཡི་རིང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་ཡར་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་བ།

　　70年来，在中央正确领导下，西藏各族人民团结奋斗，人民生活水平显著提高。西藏人口持续增长，医疗卫生条件不断改善，人民享有全面的健康保障。西藏已经形成较为完备的现代教育体系，教育的普及程度不断提高。西藏社会保障覆盖面越来越广，城乡居民参保比例越来越高。西藏人民的获得感和幸福感前所未有。

　　ལོ༧༠ཡི་རིང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཡང་དག་པའི་དབུ་ཁྲིད་འོག བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་མཐུན་སྒྲིལ་འབད་འཐབ་བྱས་ནས་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་མངོན་གསལ་དོད་པོས་མཐོ་རུ་ཕྱིན། བོད་ཀྱི་མི་འབོར་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འཕར་བ་དང་། སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ནས་མི་དམངས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བདེ་ཐང་འགན་སྲུང་ཐུབ་ཡོད། བོད་དུ་ཅུང་ཆ་ཚང་བའི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་སློབ་གསོའི་མ་ལག་ཆགས་ཟིན་ནས་སློབ་གསོ་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་ཚད་ཟམ་མི་ཆད་པར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ནས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིའི་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་པའི་བསྡུར་ཚད་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པས། བོད་མི་དམངས་ཀྱི་ཐོབ་སྣང་དང་སྐྱིད་སྣང་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་བྱུང་ཡོད།

　　三、70年来民族文化得到全面传承弘扬

　　གསུམ། ལོ༧༠ཡི་རིང་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་རིག་གནས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་བྱུང་བ།

　　西藏文化是中华文化的重要组成部分。70年来，中央和西藏在尊重、保护、传承和弘扬西藏民族优秀传统文化方面，做了大量工作，取得显著成就。在传统与现代的交融中，藏文化不断焕发出新的活力。

　　བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ནི་ཀྲུང་ཧཱ་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། ལོ༧༠ཡི་རིང་ཀྲུང་དབྱང་དང་བོད་ཀྱིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་། སྲུང་སྐྱོབ། རྒྱུན་འཛིན། དར་སྤེལ་བཅས་བྱེད་པའི་ཐད་ལས་དོན་འབོར་ཆེན་བསྒྲུབས་པར་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོབ་ཡོད་ལ། སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་མཉམ་འདྲེས་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་ཟམ་མི་ཆད་པར་གསོན་ཤུགས་གསར་པ་ཐོན་ཡོད།

　　（一）语言文字

　　中国宪法和法律规定，各民族都有使用和发展自己的语言文字的自由。70年来，西藏学校全面实行藏汉双语教育，藏语文在学习中传承；在行政、立法、司法和社会生活各个方面，藏语文得到广泛使用。

　　ཀྲུང་གོའི་རྩ་ཁྲིམས་དང་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་མི་རིགས་ཁག་ཚང་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་དང་གོང་འཕེལ་གཏོང་བའི་རང་དབང་ཡོད་ཅེས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། ལོ༧༠ཡི་རིང་བོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭར་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བོད་རྒྱ་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀྱི་སློབ་གསོ་ལག་བསྟར་བྱས་ཤིང་། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་ནང་བོད་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་ཡོད་པ་དང་། སྲིད་འཛིན་དང་། ཁྲིམས་འཛུགས། ཁྲིམས་འཛིན། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་བཅས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ལ་བོད་སྐད་ཡིག་རྒྱ་ཁྱབ་ངང་བེད་སྤྱོད་བྱུང་ཡོད།

　　（二）文物与古籍保护

　　70年来，国家不断加大对西藏文物古籍保护的投入力度，重点实施了西藏文物保护维修工程，藏文古籍文献得到系统的普查、搜集、整理和出版，重要历史文献档案得到妥善保护和研究利用。

　　ལོ༧༠ཡི་རིང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རིག་དངོས་དང་གནའ་དཔེ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཤུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་ཐོག བོད་ཀྱི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཉམས་གསོའི་ལས་གཞི་གཙོ་གནད་དུ་བཟུང་ནས་ལག་བསྟར་དང་། བོད་ཡིག་གི་གནའ་དཔེ་དང་ཚད་ལྡན་ཡིག་རིགས་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཡོངས་བཤེར་དང་། འཚོལ་བསྡུ། ལེགས་སྒྲིག དཔེ་སྐྲུན་དང་། དེ་བཞིན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཚད་ལྡན་ཡིག་རིགས་གལ་ཆེན་རྣམས་ཉར་ཚགས་འཐུས་ལེགས་དང་ཞིབ་འཇུག་བེད་སྤྱོད་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཡིན།

　　（三）藏医药传承与发展

　　（四）非遗传承

　　​（五）新时代 新风尚

　　四、宗教信仰自由权利得到依法保护

　　བཞི། ཆོས་དད་རང་མོས་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོབ་པ།

　　宗教信仰自由是公民的一项基本权利。西藏是一个藏传佛教、苯教、伊斯兰教和天主教等多种宗教并存的地区，在藏传佛教内部还存在不同教派。经过民主改革，西藏废除政教合一制度，实行政教分离，实现了真正的宗教信仰自由和不同宗教、不同教派间的宗教和睦。公民宗教信仰自由依法受到保护。

　　ཆོས་དད་རང་མོས་ནི་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཁེ་དབང་ཞིག་ཡིན། བོད་ལྗོངས་ནི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དང་། བོན་ཆོས། དབྱི་སི་ལན་ཆོས་ལུགས། གནམ་བདག་ཆོས་ལུགས་སོགས་ཆོས་ལུགས་སྣ་ཚོགས་མཉམ་དུ་གནས་པའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ནང་ཁུལ་དུ་གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བའང་ཡོད། དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བྱས་པ་བརྒྱུད་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལམ་ལུགས་མེད་པར་བཟོས་ནས་ཆོས་སྲིད་ལོགས་སུ་ཕྱེ་བས་ཆོས་དད་རང་མོས་ངོ་མ་དང་ཆོས་ལུགས་མི་འདྲ་བ་དང་གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བའི་དབར་ཆོས་ལུགས་འཆམ་མཐུན་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད་ལ། སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོབ་ཡོད།

　　（一）宗教活动正常开展

　　在西藏，政府充分尊重公民的宗教信仰自由权利，各种宗教、各个教派都平等地得到尊重，正常的宗教活动和宗教信仰依法受到保护。

　　ཆོས་དད་རང་མོས་ནི་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཁེ་དབང་ཡིན་ཞིང་། དམངས་གཙོའི་བཅོས་སྒྱུར་བཏང་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལམ་ལུགས་མེད་པར་བཟོས་ཏེ། ཆོས་སྲིད་ལོགས་དབྱེ་བྱས། བོད་དུ་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཆོས་དད་རང་མོས་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོབ་ཡོད་པ་དང་། རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོར་བརྩི་འཇོག་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོབ་ཡོད།

　　（二）重点寺庙维修保护

　　国家十分重视西藏寺庙的维修保护工作。20世纪80年代以来，每年拨专项资金和黄金、白银等用于寺庙的维修、修复和保护，仅对文物和重点寺庙维修保护的投入累计14亿多元。

　　རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེར་ཉམས་གསོ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་ལ་མཐོང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་གནང་། དུས་རབས༢༠པའི་ལོ་རབས༨༠པ་ནས་བཟུང་ལོ་ལྟར་ཆེད་དོན་མ་དངུལ་དང་གསེར་དངུལ་སོགས་བཏང་ནས་དགོན་སྡེར་ཉམས་གསོ་དང་། བསྐྱར་གསོ། སྲུང་སྐྱོབ་བཅས་གནང་གི་ཡོད་ལ། དེ་ཁྲོད་རིག་དངོས་དང་གཙོ་གནད་དགོན་སྡེར་ཉམས་གསོ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་ཁོ་ནར་འགྲོ་གྲོན་བཏང་ཚད་སྒོར་དུང་ཕྱུར༡༤ལྷག་ཙམ་ཟིན་ཡོད།

　　（三）坚持宗教中国化方向

　　坚持我国宗教中国化方向，藏传佛教界继承发扬“爱国爱教、护国利民”优良传统，积极促进自身与社会主义社会相适应，为促进经济发展、社会和谐、文化繁荣、民族团结、祖国统一贡献力量。

　　རང་རྒྱལ་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཁ་ཕྱོགས་མཐའ་འཁྱོངས་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་ཀྱིས“རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་དང་རྒྱལ་སྐྱོང་དམངས་ཕན”གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་བཏང་བ། རང་ངོས་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚམ་མཐུན་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་བཏང་ནས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན། རིག་གནས་དར་རྒྱས། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ། མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཆེད་སྟོབས་ཤུགས་ལེགས་སྐྱེས་སུ་ཕུལ་ཡོད།

　　五、生态文明建设迈入新时代

　　ལྔ། སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་དུས་རབས་གསར་པར་སླེབས་པ།

　　党的十八大以来，以习近平同志为核心的党中央对生态文明建设高度重视，把绿色发展纳入新发展理念，为西藏地方经济社会发展提供了遵循。在西藏，“绿水青山就是金山银山，冰天雪地也是金山银山”已经成为全社会的共识和行动。保护生态就是发展生产力，坚持生态保护第一，西藏生态文明建设实现新发展。

　　ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་གནང་བ་དང་། ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་དེ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གསར་པའི་ནང་བཅུག་ནས་བོད་ས་གནས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གཞི་འཛིན་ས་མཁོ་འདོན་གནང་ཡོད། བོད་དུ“སྔོ་ལྗང་རི་ཆུ་ནི་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་ལ། གངས་འཁྱག་ཀྱང་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་པ”དེ་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་ཐུན་མོང་ངོས་འཛིན་དང་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པ་ནི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཐབས་ལམ་ཡིན་ལ། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་ཨང་དང་པོར་འཇོག་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་པས་བོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་འཕེལ་རྒྱས་གསར་པ་བྱུང་ཡོད།

第四单元 脱贫攻坚取得决定性胜利

ལེ་ཚན་བཞི་པ། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་ལ་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ།

　　西藏和平解放后，消除贫困、改善民生始终是西藏工作的核心内容。受到自然条件艰苦、发展的起点低等因素制约，西藏的贫困发生率高、贫困程度深、扶贫成本高、脱贫难度大。经过几代人的持续努力，特别是党的十八大以来，通过脱贫攻坚战，集中力量解决了千百年来困扰雪域高原的贫困问题，到2019年底，西藏74个县全部脱贫摘帽，62.8万建档立卡贫困人口实现脱贫。这是习近平总书记亲自谋划、亲自部署、亲自推动的脱贫攻坚行动的巨大胜利，是中国共产党的执政理念和中国特色社会主义制度优越性的巨大胜利。

　　བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་རྗེས། དབུལ་ཕོངས་མེད་པར་བཟོ་བ་དང་དམངས་འཚོ་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་གྱི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་རང་བྱུང་ཆ་རྐྱེན་ཞན་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འགོ་འཛུགས་ས་དམའ་བ་སོགས་འཆིང་རྒྱའི་རྐྱེན་གྱིས། བོད་ནི་གཅིག་སྡུད་ཡུག་སྦྲེལ་གྱི་ཤིན་ཏུ་དབུལ་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་ཁུལ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དབུལ་ཕོངས་འབྱུང་ཚད་ཆེས་མཐོ་བ་དང་། དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་ཚད་ཆེས་ཟབ་པ། དབུལ་སྐྱོར་གྱི་མ་གནས་ཆེས་མཐོ་བ། དབུལ་སྒྲོལ་གྱི་དཀའ་གནད་ཆེས་ཆེ་བ་བཅས་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། མི་རབས་རིམ་པས་རྒྱུན་མཐུད་འབད་བརྩོན་བྱས་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་དམག་འཐབ་བརྒྱུད། སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་བསྡུས་ཀྱིས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་སྟོང་རིང་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོའི་དབུལ་ཕོངས་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱས་པས། ༢༠༡༩ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་སླེབས་སྐབས། བོད་ཀྱི་རྫོང༧༤ཚང་མར་དབུལ་ཞྭ་ཕུད་པ་དང་། ཡིག་ཚགས་དང་གཱ་བཟོས་པའི་དབུལ་ཕོངས་མི་གྲངས་ཁྲི༦༢.༨དབུལ་སྒྲོལ་ཐུབ་པ་བྱུང་། འདི་ནི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་སྐུ་ངོ་མས་ཇུས་འགོད་དང་། བཀོད་སྒྲིག སྐུལ་འདེད་གནང་བའི་དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་སྲིད་འཛིན་ལྟ་སྤྱོད་དང་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་འཕགས་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་རེད།

　　一、发展特色产业帮助脱贫

　　གཅིག ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ནས་དབུལ་སྒྲོལ་ལ་རོགས་རམ་བྱས་པ།

　　西藏在脱贫攻坚中贯彻落实中央“六个精准”的要求，创造性地发挥农牧民合作社、对口援藏、边境小康村建设带动建档立卡贫困户脱贫致富。

　　二、易地搬迁帮助脱贫

　　གཉིས། ཡུལ་གཞན་དུ་གནས་སྤོས་ནས་དབུལ་སྒྲོལ་བྱེད་རོགས་བྱས་པ།

　　为解决“一方水土养不活一方人”问题， 2015年底以来西藏累计建设完成965个易地扶贫搬迁安置区（点），26.6万人已经全部搬迁入住。确保每个搬迁户至少有1人稳定就业，确保搬得出、稳得住、能致富。

　　三、生态建设和生态补偿帮助脱贫

　　གསུམ། སྐྱེ་ཁམས་འཛུགས་སྐྱོང་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཁ་གསབ་ཀྱིས་དབུལ་སྒྲོལ་ལ་རོགས་རམ་བྱས་པ།

　　西藏是国家的生态安全屏障，亚洲水塔，生态保护和生态建设任务繁重，为此，西藏设置公益性生态岗位66.7万个，让有劳动能力的贫困人口就地转成护林员等生态保护人员。此外，西藏实施退耕还林、退牧还草政策，不断上调发放给农牧民的草场补贴、林地补贴标准，生态转移支付成为贫困户收入的重要来源。

　　四、发展教育帮助脱贫

　　བཞི། སློབ་གསོར་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ནས་དབུལ་སྒྲོལ་ལ་རོགས་རམ་བྱས་པ།

　　治贫先治愚，扶贫先扶智。西藏通过实施15年免费教育、提高义务教育阶段“三包标准”、贫困家庭“两后生”免费接受中职教育等措施，不断提高人口素质。鼓励高校毕业生多渠道就业，高校毕业生就业率保持在90%以上。

　　五、社会保障兜底帮助脱贫

　　ལྔ། སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་གིས་མཐའ་སྐྱོང་དབུལ་སྒྲོལ་ལ་རོགས་རམ་བྱས་པ།

　　西藏自治区强化社会保障和社会救助来实现“两不愁三保障”，将11万建档立卡贫困人口纳入最低生活保障兜底，实现应保尽保。不断提高农村低保、分散供养和集中供养的特困人员基本生活标准，大病专项救治病种扩大到38种，所有贫困人口均纳入医疗保障范围，大幅度减轻了医疗支出，“因病致贫、因病返贫”人口实现动态清零。

　　六、边境小康村建设助力边民脱贫

　　དྲུག མཐའ་མཚམས་འབྱོར་འབྲིང་གྲོང་ཚོ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱིས་མཐའ་མཚམས་མི་སེར་གྱི་དབུལ་སྒྲོལ་ལ་རོགས་རམ་བྱས་པ།

　　西藏边境线长4000多公里，边境地区有21个县、112个乡（镇）的628个村，多数地方自然条件恶劣，贫困发生率高。2017年开始西藏自治区实施“边境小康村建设”项目，总投资301亿元，主要围绕“水电路讯网、教科文卫保”等“十项提升工程”。沿边6.22万户24.18万人的生产生活条件得到显著改善。

　　七、结对帮扶脱贫致富

　　བདུན། ཆ་སྒྲིག་རོགས་སྐྱོར་གྱིས་དབུལ་སྒྲོལ་ལ་རོགས་རམ་བྱས་པ།

　　脱贫攻坚战以来，累计19.3万干部驻村帮扶，1.6万余人次干部担任村（居）党支部第一书记，为打赢脱贫攻坚战发挥了组织领导作用。

　　专题：诗和远方

　　七大产业带动西藏快速发展

　　西藏以生态保护为前提，将高原生物、旅游文化、绿色工业、清洁能源、现代服务、高新数字、边贸物流列为“七大产业”，大力推进，发展效益逐步显现。

第五单元 新时代 新飞跃

ལེ་ཚན་ལྔ་པ། དུས་རབས་གསར་པ་དང་། འཕུར་མཆོང་གསར་པ།

　　党的十八大以来，西藏始终得到以习近平同志为核心的党中央特殊关怀和大力支持。习近平总书记亲自为西藏工作把舵定向、谋篇布局，多次主持会议研究部署西藏工作，作出的重要指示之多前所未有，为西藏发展稳定制定的特殊优惠政策、确定的重大项目惠及面之广前所未有，为西藏各项工作指方向、明路径、教方法之准前所未有，对西藏广大干部群众关怀厚爱之深前所未有，指导推动西藏各项事业取得了全方位进步、历史性成就。

　　ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། བོད་ལ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་དམིགས་བསལ་ཐུགས་ཁུར་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་ཐོབ་ཡོད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་སྐུ་ངོ་མས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་ཁ་ཕྱོགས་གཏན་འཁེལ་དང་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བ་མ་ཟད། ཚོགས་འདུ་ཐེངས་མང་གཙོ་སྐྱོང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་བཀོད་སྒྲིག་གིས་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་ཐེངས་མང་གནང་བ་དེ་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་དང་། བོད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བརྟན་ལྷིང་ཆེད་བཟོས་པའི་དམིགས་བསལ་གཟིགས་སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་དང་། གཏན་འཁེལ་གནང་བའི་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་གྱིས་ཕན་པ་ཐོབ་ཚད་ཀྱི་ཁྱོན་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ། བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཁག་ལ་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་སྟོན་དང་། ཐབས་ལམ་གསལ་སྟོན། བྱ་ཐབས་མཛུབ་ཁྲིད་བཅས་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ། བོད་ཀྱི་རྒྱ་ཆེའི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ལ་ཐུགས་བརྩེའི་ཐུགས་ཁུར་དང་བྱམས་སྐྱོང་ལྷད་མེད་གནང་བ་དེའང་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་བྱ་བཞག་ཁག་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་དང་སྐུལ་འདེད་གནང་བར་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དང་། ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ཡོད།

第六单元  西藏的发展进步根本在于中央的关心

ལེ་ཚན་དྲུག་པ། ཀྲུང་དབྱང་གཞུང་གི་མཛའ་བརྩེས་བསྐྱངས་པ་ལས། །བོད་ཀྱི་ཡར་ཐོན་ཀུན་གྱི་མཐོང་ཆོས་གྱུར། །

　　一、历代中央领导人高度重视西藏的发展进步

　　གཅིག ཀྲུང་དབྱང་གི་དབུ་ཁྲིད་རིམ་པས་བོད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཡར་ཐོན་ལ་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་གནང་བ།

　　历代中央领导人高度重视西藏的发展进步，十分关心西藏各族人民的生活。

　　西藏地方政府和僧俗人民都希望建设西藏工商业，发展西藏经济，是很好的。中央人民政府一定会帮助你们，使西藏的经济逐渐繁荣，人民的生活逐渐改善。

　　——摘自毛泽东主席1952年8月18日复十四世达赖信

　　1951年西藏和平解放后，中央就开始投入大量人力、物力、财力，帮助西藏改善民生和救灾，发展经济、文化、教育、医疗等事业，进行大规模基础设施建设。修筑了川藏公路、青藏公路，拉萨到日喀则、日喀则到江孜、江孜到亚东的公路。至1957年底，西藏公路已达6000多公里。1956年5月间，成功开通北京至拉萨航线。1954年首批1500名援藏教师进藏。1974年4月，国务院批转《关于内地支援西藏大、中、专师资问题意见的报告》，规定师资援藏实行定区定校包干。在中央扶持下，西藏的机械、电力、建材、轻工业和民族手工业等，在60年代和70年代得到初步发展。

　　如果以在西藏有多少汉人来判断中国的民族政策和西藏问题，不会得出正确的结论。关键是看怎样对西藏人民有利，怎样才能使西藏很快发展起来，在中国四个现代化建设中走进前列。

　　——摘自邓小平会见美国前总统卡特时的谈话。

　　1979年中央召开全国边防工作会议，确定全国支援西藏。1980年中央第一次西藏工作座谈会要求，全国各有关地方和单位“认真做好支援西藏的工作”，中央给西藏的财政补助每年递增10%。1983年国务院作出在坚持全国支援西藏的方针下，由川、浙、沪、津四省市重点对口支援西藏的决定。1984年中央第二次西藏工作座谈会决定，由京、津、沪、鲁、闽、川、浙、苏、粤等9省市及中央国家机关，帮助西藏建设43项迫切需要的中小型工程，极大促进了20世纪80年代西藏经济社会发展。工程从设计、施工到设备配置及人员培训等，均由承建单位包干，竣工后“交钥匙”即可投入使用。

　　西藏的发展和藏族同胞的命运，历来与祖国和中华民族的命运紧紧联系在一起。全党同志必须站在党和国家工作大局的战略高度，扎扎实实地做好新世纪的西藏工作。

　　——摘自江泽民在中央第四次西藏工作座谈会上讲话

　　1994年中央第三次西藏工作座谈会确定“分片负责、对口支援、定期轮换”的援藏方式。 15省（市）（后增加重庆市）、中央和国家机关对口支援西藏7地（市）及区直单位；由中央国家机关、29省（市、自治区）、6个计划单列市共同援助西藏62项工程；援藏干部 “三年一轮换”并同资金投入、项目建设相结合。2001年中央第四次西藏工作座谈会决定，将对口支援西藏工作再延长10年；新增3省（市）和17家中央企业承担对口支援任务；对口支援范围在74个县（市、区）全覆盖；全国各省（市）、中央国家机关援藏建设项目70个，形成经济援藏、干部援藏、人才援藏、技术援藏有效结合的对口援藏机制。

　　全党同志一定要站在党和国家工作全局的战略高度，进一步认识做好西藏工作的重要性和紧迫性，认真落实中央关于西藏工作的一系列方针政策，不断开创西藏工作新局面。

　　——摘自胡锦涛在中央第五次西藏工作座谈会上讲话

　　到2004年底，70个援藏建设项目全部建成完工。2005年《中共中央国务院关于进一步做好西藏发展稳定工作的意见》要求，继续坚持“分片负责、对口支援、定期轮换”的办法，以干部援藏为重点，把干部援藏和经济援藏、人才援藏、技术援藏结合起来。2010年中央第五次西藏工作座谈会要求，继续保持中央对西藏特殊优惠政策的连续性和稳定性，进一步加大政策支持和资金投入力度；切实把保障和改善民生作为西藏经济社会发展的出发点和落脚点；对口支援西藏工作延长至2020年；17个对口援藏省（市）“年度援藏投资实物工作量，在现行体制下，按该省（市）上年度地方财政一般预算收入的千分之一安排”。

　　必须坚持治国必治边、治边先稳藏的战略思想，坚持依法治藏、富民兴藏、长期建藏、凝聚人心、夯实基础的重要原则。

　　——摘自习近平在中央第六次西藏工作座谈会上的讲话

　　2014年对口支援西藏工作20周年电视电话会议强调，对口支援西藏工作是党中央从党和国家工作全局出发作出的重要战略决策。2015年中央召开第六次西藏工作座谈会，习近平总书记发表重要讲话强调，坚持党的治藏方略，把维护祖国统一、加强民族团结作为工作的着眼点和着力点，坚定不移开展反分裂斗争，坚定不移促进经济社会发展，坚定不移保障和改善民生，坚定不移促进各民族交往交流交融，确保国家安全和长治久安，确保经济社会持续健康发展，确保各族人民物质文化生活水平不断提高，确保生态环境良好。要搞好对口支援西藏工作，优化援藏干部人才结构，把优秀人才选派到条件艰苦和情况复杂地区去磨炼意志、增长才干。

　　2016年以来，中央政府累计向西藏投资3136亿元，超出规划投资额17.3%；各对口支援部委、省市和企业累计签约援藏项目247个、资金近350亿元。经济援藏、智力援藏、科技援藏、企业援藏、就业援藏以及医疗、教育人才“组团式”援藏，有力推动了西藏经济社会发展。2020年西藏首条电气化铁路拉林铁路47座隧道全部贯通；青藏、川藏电力联网工程架起了电力“天路”，点亮了高原。人均寿命从2010年人口普查时的68.2岁，提高到2020年的71.1岁。作为全国唯一的省级集中连片贫困区域，2019年底实现了精准扶贫。生态系统总体稳定，西藏仍是世界上生态环境质量最好的地区之一。

　　二、改革开放以来中央召开七次西藏工作座谈会

　　གཉིས། བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་བྱས་ཚུན་ཀྲུང་དབྱང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བདུན་འཚོགས་པ།

　　改革开放以来，中央于1980年、1984年、1994年、2001年、2010年、2015年、2020年，前后共召开了7次西藏工作座谈会，每次会议都出台了重大举措，有力推动了西藏经济社会发展和社会稳定。

　　བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་བྱས་ཚུན། ཀྲུང་དབྱང་གིས༡༩༨༠ལོ་དང་། ༡༩༨༤ལོ། ༡༩༩༤ལོ། ༢༠༠༡ལོ། ༢༠༡༠ལོ། ༢༠༡༥ལོ། ༢༠༢༠ལོ་བཅས་ལ་སྔ་རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བདུན་འཚོགས་པ་དང་། ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཐེངས་རེར་བྱ་ཐབས་གལ་ཆེན་བཏོན་ནས་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་ལ་སྐུལ་འདེད་ནུས་ལྡན་བྱུང་ཡོད།

　　中央第一次西藏工作座谈会

　　1980年3月14日至15日，中央书记处在北京召开。会议形成了《西藏工作座谈会纪要》。

　　中央第二次西藏工作座谈会

　　1984年2月至3月，中央书记处在北京召开，期间组织西藏干部到沿海发展较快的地区参观学习。会议形成了《西藏工作座谈会纪要》，确定了43项援藏工程。

　　中央第三次西藏工作座谈会

　　1994年7月20日至23日，中共中央、国务院在北京召开。会议出台了《中共中央、国务院关于加快西藏发展、维护社会稳定的意见》。

　　中央第四次西藏工作座谈会

　　2001年6月25日至27日，中共中央、国务院在北京召开。

　　中央第五次西藏工作座谈会

　　2010年1月18日至20日，中共中央、国务院在北京召开。

　　中央第六次西藏工作座谈会

　　2015年8月24日至25日，在北京召开。中共中央总书记、国家主席、中央军委主席习近平出席会议并发表重要讲话。

　　中央第七次西藏工作座谈会

　　2020年8月28日至29日，在北京召开。中共中央总书记、国家主席、中央军委主席习近平出席会议并发表重要讲话。

　　习近平总书记在座谈会上提出新时代党的治藏方略，即做好西藏工作的“十个必须”，强调“新时代党的治藏方略是做好西藏工作的根本遵循，必须长期坚持、全面落实”。

第七单元 全国人民无私支援西藏

ལེ་ཚན་བདུན་པ། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་སྤུན་ཟླའི་བརྩེ་སེམས་བཟང་། །གཅིག་ཕན་གཅིག་རོགས་འབྱོར་འབྲིང་ལམ་དུ་བསྐྱོད། །

　　中央历来高度重视西藏工作，举全国之力支援西藏，实施对口支援西藏政策，有力推动了西藏的发展进步。

　　ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྔར་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་མཐོང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་གནང་ཞིང་། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ལ་རོགས་སྐྱོར་གནང་བ་དང་། བོད་ལ་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་གྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་གནང་བས་བོད་ལྗོངས་གོང་འཕེལ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ནུས་ལྡན་ཐེབས་ཡོད།

结束语

མཇུག་བསྡུའི་གཏམ།

　　大江流日夜，慷慨歌未央。和平解放70年的丰功伟业是党中央在西藏发展各个历史时期英明决策、正确领导的结果，是西藏人民团结奋斗、顽强拼搏的结果，是全国人民大力支援、竭诚帮助的结果。70年不平凡的发展历程揭示了一个颠扑不破的真理：没有中国共产党就没有社会主义新西藏，就没有西藏各族人民今天的幸福生活。只要我们坚持中国共产党的领导、坚持社会主义制度、坚持民族区域自治制度，坚持走有中国特色、西藏特点的发展路子，西藏必将迎来更加繁荣、更加进步、更加美好的明天。西藏和平解放的伟大历史功绩已载入史册，西藏繁荣发展的前进步伐不可阻挡。我们坚信，在习近平新时代中国特色社会主义思想和新时代党的治藏方略指引下，团结富裕文明和谐美丽的新西藏一定会更加辉煌灿烂！

　　གཙང་ཆུ་ཉིན་མཚན་འབྲེལ་ནས་བཞུར་འགྲོ་བཞིན། །བརྗིད་པའི་དབྱངས་སྙན་ནུབ་མེད་ཡུན་དུ་གནས། །བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ༧༠ཡི་བླ་ན་མེད་པའི་མཛད་རྗེས་ནི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་བོད་ལྗོངས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སོ་སོའི་ནང་དཔའ་མཛངས་ལྡན་པའི་ཐབས་ཇུས་དང་ཡང་དག་པའི་འགོ་ཁྲིད་གནང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་མཐུན་སྒྲིལ་འབད་འཐབ་དང་ཞུམ་མེད་འབད་བརྩོན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་དང་བསམ་པ་རྣམ་དག་གིས་རོགས་རམ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བཅས་རེད། ལོ༧༠ཡི་སྤྱིར་བཏང་མིན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལམ་བུའི་ཐོག་ནས་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་མེད་ན་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བོད་ལྗོངས་གསར་པ་ཡོང་མི་སྲིད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱི་ད་ཆའི་བདེ་སྐྱིད་འཚོ་བ་ཡོང་མི་སྲིད་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད། ང་ཚོས་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་མཐའ་འཁྱོངས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་མཐའ་འཁྱོངས། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་མཐའ་འཁྱོངས། ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་དང་བོད་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ལམ་བུའི་ཐོག་བསྐྱོད་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བཅས་བྱས་ཚེ་བོད་འདི་ཉིད་སྔར་བས་དར་རྒྱས་དང་། སྔར་བས་ཡར་ཐོན། སྔར་བས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འབྱུང་འགྱུར་བཅས་ཡོང་ངེས་རེད། བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བའི་མཛད་རྗེས་རླབས་ཆེན་རྣམས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་ཐེར་ཐོག་བཀོད་ཟིན་པས། བོད་འདི་ཉིད་ཀྱི་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བའི་མདུན་སྐྱོད་གོམ་སྟབས་འགོག་ཐབས་མེད། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་ཀྱི་མཛུབ་ཁྲིད་འོག མཐུན་སྒྲིལ་དང་། འབྱོར་ཕྱུག ཤེས་དཔལ། ཞི་མཐུན། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་བཅས་ཀྱི་བོད་ལྗོངས་གསར་པས་འོད་སྟོང་སྔར་བས་འཕྲོ་ངེས་ཡིན་པར་ང་ཚོར་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་ཡོད།